साँफेबगर ।
किशोरी लक्षित रुपान्तरण तथा मानसिक स्वास्थ्य तालिम साँफेबगरमा सम्पन्न भएको छ। अछाम जिल्लाको प्रमुख व्यापारीक केन्द्र साँफेबगरमा किशोरीहरुलाई लक्षित गर्दै ११ दिने रुपान्तरण तथा मानसिक स्वास्थ्य तालिम सम्पन्न भएको हो।
सेल्फ गल्स परियोजना अन्तर्गत आयोजित उक्त तालिममा १८ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका किशोरी तथा युवतीहरुको सक्रिय सहभागिता रहेको थियो। कोईका, युएनएफपिए, गूड नेर्भसको सहयाग तथा सेवक नेपाल र वाक नेपालको सहकार्यमा सञ्चालित तालिम अछाम जिल्लाका तीनवटा नगर पालिकाका किशाुरीहरुलाई उक्त तालिम दिईएको हो। सेफ गल्स कार्यक्रम जिल्लाको साँफेबगर, मंगलसेन र कमलबजार नगरपालिकामा लागू भई रहेको परियोजनाको गतिविधि मध्ये एक हो।
तालिममा तीन दिन मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धी र बाँकी आठ दिन रुपान्तर णसम्बन्धी विषयमा प्रशिक्षण दिईएको प्रशिक्षक पुष्प पोखरेल र बिन्जु बरालले जानकारी दिनु भयो। प्रशिक्षक पोखरेलका अनुसार, किशोरावस्थामा हुने शारीरिक, मानसिक, बौद्धिक र सामाजिक परिवर्तनहरुलाई समयमै नबुझ्दा र अभिभावकको उचित साथ नपाउँदा किशोरकिशोरीहरु संवेदनशील र जोखिमपूर्ण अवस्थामा पर्न बाध्य हुने गरेका छन्। साथै, समाजमा प्रचलित गलत धारणा, परम्परा र सोचाईले उनीहरुको समग्र विकासमा बाधा पुर्याई रहेको पाईन्छ।
यी चुनौतीलाई सम्बोधन गर्न नेपाल सरकारले किशोरकिशोरीको विकासका लागि तयार पारेको रुपान्तरण तालिम मोड्युलमा स्वास्थ्य, शिक्षा, सीप, आर्थिक सशक्तिकरण, नागरिक संलग्नता, यौन तथा प्रजनन अधिकार, लैंगिक समता र सामाजिक समावेशीकरण लगायतका महत्वपूर्ण विषयहरु समावेश गरिएका थिए। तालिमका प्रशिक्षक गूड नेभरका प्रदेश संयोजक जगदिश दासका अनुसार, तालिमको उद्धेश्य किशोरी तथा युवतीहरुलाई जीवनोपयोगी सीप, मानसिक स्वास्थ्यको ज्ञान, लैंगिक हिंसाबाट सुरक्षा र हानिकारक अभ्यासहरु विरुद्ध सशक्त बनाउनु हो। तालिममा सहभागीहरुले यौन तथा प्रजनन स्वास्थ्य र अधिकार बारे खुलेर जानकारी पाएको र आत्म विश्वास बढेको बतएका थिए।
तालिम मार्फत प्रशिक्षर्थीलाई मानसिक सु–स्वास्थ्य सुदृढीकरण तथा मनोसामाजिक प्राथमिक सहयोग सम्बन्धी क्षमता विकास तालिम दिईएको थियो। तलिम मार्फत नेपालमा किशोर किशारीको मानसिक सुस्वास्थ्यको अवस्था तथा आत्म–चेतनाको अभ्यासका साथै मानसिक रोग प्रति सामाजमा व्याप्त लाञ्छना तथा गलत धारणा प्रति मनोशिक्षाका साथै मिथ्या र तथ्यको अभ्यास गराउँदै मानसिक रुपमा स्वस्थ कसरी रहन सकिन्छ भन्ने उपायको जानकारी प्रदान गरिने तालिमका प्रशिक्षक एवम मनोचिकित्सक विज्ञ विपिन थापाले दिनु भएको थियो।
यस्तै तालिम मार्फत तनाव के हो र यसका कारक तत्वहरु साथै तनावको बेलामा व्यक्तिको जीवनमा देखिने असरहरु र प्रभावको जानकारी र सिआईए मोडेलको परिचयका साथ तनाव सामना तथा व्यवस्थापन गर्ने तरिका श्वासप्रश्वास विधिको अभ्यास गर्दै एक्सप्रेसिभ आर्ट थेरापीद्वारा किशोर किशोरीलाई तनाव व्यवस्थापनको उपायको बारेमा जानकारी गराईएको थियो। यस्तै प्राथामिक मनोवैज्ञानिक सहयोगको बारेमा जानकारी गराउन आपतकालिन अवस्थामा प्राथमिक मनोवैज्ञानिक सहयोग प्रदान तथा सिफारीस तथा सहयोग माग्नु कमजोरी होईन, शक्ति हो भन्ने विश्वासको प्रत्याभूति गराउने तरिकाको बारेमा जानकारी दिन तालिमको आयोजना गरिएको तालिमका प्रशिक्षक गूड नेभरका प्रदेश संयोजक जगदिश दासले बताउनु भयो।
उहाँले प्रशिक्षार्थीलाई आधारभुत संचारका साथै मौखिक अमौखिक सीपहरुको बारेमा जानकारी र किशोरकिशोरीका लागि सुरक्षित स्थान सिर्जना गर्न रुपान्तरण सुविधाकर्ताको महत्व र विश्वास निर्माण सम्बन्धि जानकारी दिईएको बताउनु भयो। किशोरी तथा युवतीहरुका लागि सुरक्षित एवम सहयोगी वातावरण ९सेफ गर्लस० परियोजना अन्तरगत तालिम सञ्चालन भएको थियो। तालिममा साँफेबगर नगरपालिकाबाट १० जना, मंगलसेन नगरपालिकाबाट ११ जना र कमलबजार नगरपालिकाका ११ जना गरि जम्मा ३२ जना किशोरी तथा युवतीहरुको सहभागिता रहेको थियो।
तीन ओटा नगरपालिकाका जिविभि फोकल पर्सन सहित जम्मा ३५ जना सामुदायिक रुपान्तरण सहजकर्ताको सहभागिता रहको थियो। तालिम प्राप्त ३५ जना रुपान्तरण सहजकर्ताहरुरूले आफ्ना समुदायमा ज्ञान फैलाउने, सकारात्मक परिवर्तन ल्याउने र सुरक्षित समाज निर्माणमा योगदान दिने विश्वास व्यक्त गरिएो छ। तालिममा तीनवटै नगरपालिकाका लैंगिक फोकल पर्सनहरुको सक्रिय सहभागिता रहेको थियो।
सेवक नेपालका पूर्व उपाध्यक्ष गणेश बहादुर कुँवरको अध्यक्षतामा भएको तालिम समापन कार्यक्रममा यूएनएफपिएका भरत गोतामे, गूड नेभरका प्रदेश संयोजक जगदिश दास, प्रशिक्षक पुष्प पोखरेल र बिन्जु बराल, वाक नेपालका किर्ति कुमार खड्का, साँफेबगर नगरपालिकाका जानकी शाह लगायतको सहभागिता रहेको थियो।
